Hiện nay thuốc kháng vi rút (ARV) để điều trị cho người nhiễm HIV ở Việt Nam đang được cấp miễn phí vì chủ yếu có nguồn viện trợ và một phần từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, nguồn thuốc ARV viện trợ đang giảm dần trong khi điều trị HIV bằng thuốc kháng HIV mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe và kinh tế cho người nhiễm HIV, do kéo dài và phục hồi hệ miễn dịch của cơ thể, giảm tỷ lệ mắc bệnh, giảm tỷ lệ tử vong. Ngoài ra, là biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV hữu hiệu cho cộng đồng. Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 3413/QĐ-BYT ngày 27 tháng 7 năm 2017về việc sửa đổi nội dung, tiêu chuẩn bắt đầu điều trị bằng thuốc kháng HIV (ARV) trong “Hướng dẫn quản lý, điều trị và chăm sóc HIV/AIDS”. Theo Quyết định này, tiêu chuẩn  bắt đầu điều trị ARV là “Điều trị ARV cho tất cả các trường hợp nhiễm HIV, không phụ thuộc vào số lượng tế bào TCD4 và giai đoạn lâm sàng”.

Việc chỉ đạo điều trị ARV sớm ngay sau khi phát hiện nhiễm HIV và các chi phí khám chữa bệnh ngày một tăng lên thì ngân sách nhà nước sẽ không đáp ứng được. Nếu người nhiễm HIV không có thẻ bảo hiểm y tế phải tự chi trả các chi phí khám, chữa bệnh cũng như thuốc ARV sẽ là gánh nặng rất lớn với chính bản thân họ và gia đình.

Để đảm bảo cho người nhiễm HIV tiếp tục được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và điều trị bằng thuốc ARV, Bộ Y tế đã đề xuất Quỹ bảo hiểm y tế chi trả thuốc ARV và các thuốc khác cho người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế. Do vậy, bảo hiểm Y tế sẽ là giải pháp chủ yếu trong việc đảm bảo thuốc điều trị cho người nhiễm HIV trong thời gian tới, đặc biêt là thuốc ARV. Tuy nhiên, hiện nay tỷ lệ người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế còn thấp, đối với toàn quốc tỷ lệ này khoảng 50%. Do vậy, ngoài việc truyền thông về lợi ích của bảo hiểm y tế với người nhiễm HIV để họ và gia đình tham gia bảo hiểm y tế thì các giải pháp khác như tìm các nguồn kinh phí để hỗ trợ mua thẻ bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV có hoàn cảnh khó khăn nhằm nâng cao tỷ lệ người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế cần được thực hiện. Theo ước tính của các chuyên gia, một người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế khi điều trị bằng thuốc ARV thì họ sẽ không phải chi trả khoảng từ 6 - 13 triệu đồng/người/năm cho tiền thuốc ARV và các chi phí xét nghiệm, thuốc nhiễm trùng cơ hội. Chưa kể người nhiễm HIV vẫn cần khám chữa bệnh khi ốm đau như người bình thường khác. Do vậy, bảo hiểm y tế càng trở nên quan trọng trong việc đảm bảo cho nhiễm HIV/AIDS được tiếp cận với các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, giảm nguy cơ đói nghèo do chi phí khi khám, chữa bệnh.

Tại Thừa Thiên Huế công tác quản lý chăm sóc và điều trị người nhiễm HIV được quan tâm đáng kể, 100% các trường hợp nhiễm HIV hiện đang còn sống đều được quản lý và được tiếp cận điều trị thuốc ARV và để đạt được hiệu quả điều trị thuốc ARV người nhiễm cần tuân thủ các nguyên tắc điều trị là phối hợp thuốc; điều trị sớm; điều trị liên tục, suốt đời và đảm bảo tuân thủ điều trị ARV (uống thuốc đúng liều, đúng giờ, đúng cách theo chỉ định). Hàng năm đưa vào điều trị thuốc ARV khoảng 50 người nhiễm HIV, đa số người nhiễm mới phát hiện và đăng ký điều trị vào các giai đoạn lâm sàng cũng như miễn dịch khá muộn, khả năng làm việc giới hạn, uống nhiều loại thuốc, cần nằm viện điều trị nội trú, chi phí y tế cao.

Dưới sự chỉ đạo của Sở Y tế, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS thống kê cho thấy tổng số người nhiễm HIV đang điều trị ARV là người Thừa Thiên Huế đã tham gia BHYT chiếm tỷ lệ khá cao (99,31%). Tuy nhiên, có 2 trường hợp chưa có thẻ BHYT và một số người nhiễm HIV đã có thẻ nhưng không có khả năng mua nối thẻ BHYT khi thẻ hết hạn. Mặc khác, tỷ lệ thẻ bảo hiểm y tế có mức đồng chi trả 20% ở người nhiễm HIV là 68,62%. Thực hiện Quyết định 2188/QĐ - TTg của Thủ tướng chính phủ Quy định việc thanh toán thuốc kháng virut được mua sắm tập trung cấp quốc gia sử dụng nguồn quỹ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế và hỗ trợ người sử dụng thuốc kháng virut HIV, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS đã tiến hành rà soát, xác định danh sách người nhiễm HIV chưa có thẻ hoặc không có khả năng mua nối thẻ BHYT nhưng chưa được ngân sách nhà nước hỗ trợ, có nhu cầu được cấp thẻ; đồng thời tham mưu tiêu chí để mua thẻ bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV/AIDS, đề xuất nguồn ngân sách mua thẻ và hỗ trợ đồng chi trả trong điều trị thuốc ARV cho người nhiễm HIV, sau khi lấy ý kiến của các Ngành liên quan sẽ trình Ủy ban Nhân dân tỉnh phê duyệt. Việc tham mưu này sẽ là giải pháp quan trọng để đảm bảo 100% người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế, sẽ giúp cho người nhiễm HIV điều trị thuốc ARV sống khỏe mạnh và giảm lây nhiễm HIV cho cộng đồng.